Độc đáo kiến trúc đình Ngọc Canh

Đình Ngọc Canh được làm theo hướng Tây Nam nằm giữa thôn Ngọc Canh. Trước mặt đình là chùa Cả và Đình Hương Canh. Hiện nay, đình không còn ngọc phả nên việc xác định niên đại chỉ có thể dựa vào dân gian và nghệ thuật kiến trúc của đình. Quan sát kiến trúc, điêu khắc và những câu chuyện còn lưu lại ở đây thì có thể đình Ngọc Canh được xây dựng cùng thời với đình Hương Canh (thời Hậu Lê - triều vua Lê Hiển Tông niên hiệu Cảnh Hưng (1740–1786). Khác với đình Hương Canh, nơi có những bức chạm miêu tả nhiều về ngày hội làng và những trò chơi đông người; những bức chạm ở đình Ngọc Canh lại thiên về miêu tả cảnh lao động, những thú vui hàng ngày ở nông thôn như: Dựng cột buồm, uống rượu, chơi cờ, đến hát nhà quan...

Kiến trúc Đình Ngọc Canh theo kiểu chữ Vương gồm: Tiền tế, trung tế, hậu cung với tất cả 15 gian. Toàn bộ kiến trúc của đình là 1 bộ khung bền chắc, 6 hàng cột, mái đình được lợp bằng ngói mũi hài, mái tiền tế và thượng các đắp đao cong vút. Các bờ nóc được đắp thẳng ke, hai đầu là hai con nghè đuôi cong lên và xòe ra như một đóa hoa rất đẹp. Hai bên bờ nóc thượng các là hai con rồng bò, trên mình có gắn mảnh sứ. Mái trung tế, trên nóc không đắp con rồng mà chỉ đắp một đường hoa thị chạy suốt nóc và hai bên bờ nóc, mái hậu cung để trơn không trang trí.

Toàn bộ kiến trúc của đình được tạo dựng với trình độ nghệ thuật cao. Các hiệp thợ tài năng phải tính toán tỉ mỉ, công phu để tạo nên một kiến trúc đồ sộ mà khó có thể tìm thấy ở đây một sơ suất nhỏ. Các mộng gỗ đều ăn khớp với nhau tạo nên một bộ khung bền chắc để đỡ cả một bộ mái khổng lồ. Các đầu bẩy, đầu giữ bức cột hay đầu gỗ thừa đều được các nghệ nhân tạo thành những tác phẩm nghệ thuật. Khi là một chú thỏ đang vồ mồi, khi là con nghè ngồi gọn trong khuôn khổ hoặc một đầu rồng được chạm lộng cách điệu nó sống động tinh xảo khiến cho người xem tưởng như chúng đang dùng sức mình cùng nhau nâng đỡ mái đình. Tất cả chứng tỏ nghệ thuật kiến trúc của đình đã đạt tới đỉnh cao trong nghệ thuật kiến trúc cổ truyền. Theo thứ tự từ trái sang phải, đình gồm 17 bức cốn nách, mỗi bức cốn nách được chạm trổ các hình thù con vật, hoa lá khác nhau rất sinh động, tinh xảo.Trước đây, đình Ngọc Canh còn có đủ long ngai, bát bửu và đồ thờ nhưng trong kháng chiến đã bị thực dân Pháp bắn hư hỏng hết. Bức cửu võng ở gian chính giữa thượng điện được kiến trúc theo kiểu “Cửu trùng điện” nhưng cũng đã bị giặc Pháp phá hỏng nay chỉ còn 3 cửa. Phía trên cửa đục 2 rồng,  2 lân, 2 phượng chầu mặt nguyệt. Các cửa phần cột đều có rồng cuốn sơn son thiếp vàng. Chân các cột có đục long mã quỳ… Kiểu kiến trúc này không những góp phần tạo vẻ đẹp mà còn làm cho không gian ngôi đình trở nên gần gũi, cởi mở hơn đối với du khách thập phương khi về nơi đây.

Bài, ảnh Thành An